ساز به ابزار نواختن موسیقی گفته می‌شود
اگرچه هر وسیله‌ای را که صدا بدهد می‌توان ساز دانست ولی در این مقاله منظور از ساز وسایلی است که صرفاً برای اجرای موسیقی ساخته شده است
احتمالاً قدیمی‌ترین وسیله تولید موسیقی صدای انسانی است. بعد از آن شاید انواع سازهای کوبه‌ای و پس از آن سازهای بادی قدمت بیشتری دارند. یک قطعه استخوان سوراخ شده مربوط به دوره انسان نئاندرتال را قدیمی‌ترین ساز بادی کشف‌شده می‌دانند
سازهای زهی نیز در فرهنگ‌های مختلف بشری به کار می‌رفته و در تماس‌های بین فرهنگ‌ها انواع آن متحول شده و بسیاری از این گونه سازها در نقاط مختلف جهان دیده می‌شوند که در عین تفاوت جنبه‌های مشترک بسیاری دارند
فن تولید ساز به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی در اروپا پیشرفت بسیار کرد و انواع سازهای پیچیده و زیبا با توانایی صدادهی عالی در اروپا تولید شده و می‌شود. در قرن بیستم ژاپن و اخیراً چین نیز سازهایی با کیفیت بسیار خوب تولید کرده‌اند
همچنین پیشرفت فناوری الکترونیک عرصه وسیعی را برای سازهای الکترونیک باز کرد و بویژه کاربرد رایانه در تولید موسیقی نمای تازه‌ای از مفهوم ساز را در برابر موسیقی‌دانان گسترده است
بررسی و طبقه‌بندی و شناخت سازها را «سازشناسی» یا «ارگانولوژی» می‌نامند. سازها را به صورت‌های مختلف دسته بندی کرده‌اند ولی معمول‌ترین (و نه لزوماً دقیق‌ترین) دسته‌بندی سازها تقسیم آن‌ها به سازهای زهی، سازهای بادی، سازهای کوبه‌ای، سازهای صفحه‌کلیددار، سازهای الکترونیک و صدای انسانی است.
فهرست سازهای موسیقی ایرانی
سازهای زهی
کمانه‌ای
غژک · کمانچه · رباب · بم صراحی
زخمه‌ای
بربط (رود، عود) · چنگ · دوتار · قانون · رباب · سلانه · سه‌تار · تنبور · تار · بم‌تار · شورانگیز · باغلاما · دیوان · چگور (قپوز) · کرشمه · ساغر · تنبورک
ضربه‌ای
سنتور
سازهای بادی
باز
درای · سورنا · کرنا · شهنای · نرمه‌نای · دوزله · نی‌انبان · قوشمه
مجرایی
هفت‌بند · نی · شمشال · شیپور
سازهای کوبه‌ای
ضربی
دف · دهل · دهلک · دایره · دایره زنگی · نقاره · تنبک · کوس · سنج · دمام · دوطبله · طاس · کوزه · طبل · حلقه انگشتی |
